Jak działają zawory BA?

Bezpieczeństwo instalacji wodnych to jeden z priorytetów wszystkich miejsc, w których dochodzi do kontaktu wody pitnej z urządzeniami technologicznymi lub przemysłowymi. Nawet krótkotrwała zmiana kierunku przepływu może prowadzić do przedostania się zanieczyszczonej cieczy do instalacji z wodą pitną. Dużą rolę w całym tym procesie odgrywa odpowiednie zabezpieczenie instalacji przed wtórnym skażeniem. W tym celu stosuje się zawory BA, które skutecznie chronią system w sytuacjach zagrożenia.

Czym dokładnie jest zawór antyskażeniowy BA?

Zawór antyskażeniowy BA to urządzenie zabezpieczające przed przepływem zwrotnym, czyli sytuacją, w której zanieczyszczona woda mogłaby cofnąć się do instalacji zasilającej w wodę czystą. Zgodnie z normą PN-EN 1717, tego rodzaju zawory zaliczane są do tzw. systemów ochrony kategorii 4, a więc wykorzystywane są do zabezpieczania wody przed cieczami stanowiącymi poważne zagrożenie dla zdrowia. Ich zastosowanie ma na celu skuteczne oddzielenie strefy wody potencjalnie skażonej od strefy wody bezpiecznej.

Budowa zaworu BA opiera się na precyzyjnie zaprojektowanym układzie trzech stref:

• strefy wejściowej,

• strefy kontrolnej,

• strefy wyjściowej.

Każda z nich pełni określoną funkcję w procesie utrzymania jednokierunkowego przepływu. Między strefami znajdują się zawory zwrotne oraz komora kontrolna z możliwością odpowietrzenia. To dzięki temu układowi zawór BA jest w stanie zatrzymać przepływ wsteczny, nawet jeśli ciśnienie po stronie odbiornika gwałtownie wzrośnie.

Tego typu urządzenia wyróżniają się samoczynnym działaniem i nie wymagają zewnętrznego zasilania. Są one całkowicie niezależne od systemów sterujących, a przy okazji mogą pracować w sposób ciągły i to nawet przez wiele lat (o ile oczywiście poddawane są regularnej konserwacji). To jeden z głównych powodów, dla których zawory antyskażeniowe BA znajdują zastosowanie w instalacjach o podwyższonym ryzyku.

Jak działają zawory BA?

Działanie zaworu BA opiera się na kontroli ciśnienia we wspomnianych wcześniej trzech strefach i reagowaniu na jego zmiany, które mogą wskazywać na ryzyko przepływu zwrotnego. Najważniejszym elementem całego systemu jest strefa pośrednia (zwana również komorą kontrolną), która rozdziela część wejściową i wyjściową. Komora ta pełni funkcję bufora. Jeżeli dochodzi do spadku ciśnienia po stronie wejściowej, zawory zwrotne automatycznie się zamykają, a zgromadzona woda zostaje odprowadzona na zewnątrz przez zawór upustowy.

Taki mechanizm pozwala na błyskawiczne przerwanie ciągłości przepływu i zabezpieczenie przed cofaniem się cieczy. Gdy ciśnienie wraca do normy, zawór samoczynnie przywraca przepływ w kierunku zgodnym z założeniem instalacji. Dzięki temu układ reaguje nie tylko na całkowite odwrócenie przepływu, ale również na niepożądane wahania ciśnienia, które mogą powodować niebezpieczne zjawisko zasysania cieczy z końcowych odcinków instalacji.

Gdzie wykorzystuje się takie zawory?

Zawory BA montowane są wszędzie tam, gdzie zachodzi potrzeba ochrony instalacji wodociągowej przed możliwym skażeniem cieczą o wysokim stopniu zagrożenia dla zdrowia. Tego typu urządzenia można znaleźć zarówno w zakładach przemysłowych, jak i obiektach użyteczności publicznej, w których standardy higieniczne i sanitarne są szczególnie restrykcyjne.

Najczęstsze zastosowania zaworów BA:

• Systemy podlewania z nawożeniem – w rolnictwie i ogrodnictwie często stosuje się zasilanie wody z dodatkami chemicznymi lub nawozami. Zawór BA zapobiega cofaniu się tego typu mieszanin do sieci wodociągowej.

• Zakłady przemysłowe i produkcyjne – instalacje wodne, które współpracują z maszynami technologicznymi, nierzadko są narażone na cofnięcie wody zawierającej substancje niebezpieczne, np. oleje, smary czy środki czyszczące.

• Szpitale, laboratoria, przychodnie – w miejscach, w których dochodzi do kontaktu wody z substancjami biologicznie czynnymi lub chemikaliami, zawory BA chronią przed ich przedostaniem się do sieci.

• Myjnie samochodowe i stacje benzynowe – środki myjące, detergenty i inne preparaty używane do czyszczenia mogą dostać się do instalacji wodociągowej bez odpowiedniego zabezpieczenia.

• Systemy chłodzenia i klimatyzacji – obiegi zamknięte często zawierają płyny techniczne, które przy spadku ciśnienia mogą być zassane do sieci wody użytkowej.

W niektórych przypadkach stosowanie zaworu BA nie wynika z dobrowolnego wyboru, ale z obowiązujących przepisów i norm technicznych. Dotyczy to m.in. instalacji w obiektach medycznych i przemysłowych, czyli wszędzie tam, gdzie ciecz użytkowa może ulec znacznemu zanieczyszczeniu chemicznemu lub mikrobiologicznemu.

Podsumowanie

Zawory BA pełnią istotną funkcję w nowoczesnych systemach instalacji wodociągowych, zabezpieczając przed skutkami cofnięcia się wody zanieczyszczonej. Dzięki przemyślanej konstrukcji, działaniu opartemu na kontroli ciśnienia oraz podziałowi na trzy strefy przepływu, zawór antyskażeniowy BA jest niezawodnym elementem zabezpieczającym wodę pitną przed wtórnym skażeniem.

Ich obecność potwierdza dbałość o jakość instalacji, ale przede wszystkim oznacza troskę o bezpieczeństwo wody pitnej.